20 czerwca 2018 r. w Bibliotece Miejskiej z inicjatywy rodziców dorosłego syna z zespołem Aspergera odbyło się spotkanie rodzin i specjalistów zainteresowanych problemem zatrudnienia dorosłych osób ze spektrum autyzmu na lokalnym rynku pracy. Przedsięwzięcie pt. „ Asy na traktory” zostało sfinansowane ze środków fundacji Biuro Inicjatyw Społecznych w Krakowie.

Spotkanie poprowadziła prezes Stowarzyszenia INTEGracja Agnieszka Koniuch. Podczas rozmów z rodzinami i specjalistami ze szkół dokonano analizy obecnej sytuacji rodzin z dziećmi niepełnosprawnymi w szczególności tymi ze zdiagnozowanym zaburzeniem ze spektrum autyzmu. Uczestnicy odpowiadali na pytania z perspektywy rodziców:

1. Jak wygląda obecna sytuacja w lokalnym środowisku dotycząca opieki, diagnozy, rehabilitacji i zatrudnienia?

2. Jak powinna wyglądać opieka, pomoc, rehabilitacja i zatrudnienie?

3. Dlaczego jest tak?

4. Co należy zrobić, aby było tak , jak powinno być?

JAKA JEST POMOC?

- Możliwość uzyskania renty socjalnej.

Możliwość korzystania z dotacji PEFRON – duże obostrzenia.
Coroczne spotkania z przedstawicielami ZUS na temat możliwości zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami – słabo rozreklamowane.
Oddziały integracyjne w przedszkolach, klasy integracyjne w szkołach podstawowychi gimnazjach, Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy, Warsztaty Terapii Zajęciowej im. Brata Alberta.

CZEGO BRAKUJE?

- Systemowej terapii prowadzonej przez Poradnię Psychologiczno Pedagogiczną.

Grupy wsparcia dla rodziców.
Terapii grupowej dla dzieci, nastolatków i dorosłych ze spektrum autyzmu.
Informacji na temat możliwości kształcenia, zatrudnienia.
Asystentów na każdym etapie kariery edukacyjno - zawodowej
Pracy chronionej, wspomaganej.
Jednostki, w której rodzice mogą znaleźć kompleksowe informacje dotyczące możliwości działania – od diagnozy, przez kształcenie po zatrudnienie.
Wiedzy na temat autyzmu wśród społeczeństwa, nauczycieli i pracodawców.
Rodzicom wiedzy na temat sprawdzonych , fachowych terapii.

JAK POWINNO BYĆ

1. Dostęp do systematycznej terapii w tym treningu umiejętności społecznych.

2. Działające grupy wsparcia dla osób ze spektrum autyzmu i ich rodzin.

3. Fachowa, kompleksowa informacja skierowana do rodziców zaraz po uzyskaniu diagnozy – całościowe zaopiekowanie w jednej instytucji informacyjnej.

4. Wsparcie specjalistów na etapie szkoły ponadgimnazjalnej/ponadpodstawowej.

5. Możliwość zatrudnienia osób ze spektrum autyzmu w przedsiębiorstwie,w instytucjach państwowych.

6. Domy usamodzielniania.

7. Asystenci na każdym etapie wdrażania osoby ze spektrum autyzmu do życia – szkoła, samodzielne życie, praca.

8. Stworzenie sieci współpracy organów powiatu, szkół branżowych z przedsiębiorcami.

9. Świadomość wśród przedsiębiorców na temat korzyści przy zatrudnianiu osóbz różnymi niepełnosprawnościami w tym ze spektrum autyzmu.

10. Uwzględnienie w strategii powiatu potrzeb osób niepełnosprawnych w tym kwestii otwarcia dla nich rynku pracy.

DLACZEGO TAK NIE JEST, jak powinno być?

Dyskusja wokół tego zagadnienia skupiła się na dwóch obszarach. Pierwszy dotyczył finansów, drugi wiedzy.

Zebrani rodzice i specjaliści mieli świadomość , że potrzebne są środki finansowe na każdym etapie, począwszy od diagnozy, poprzez różne terapie, wspomaganie asystenta, usamodzielnianie oraz organizowanie miejsc pracy. Drugim obszarem wskazanym przez rodziców był brak świadomości, brak wiedzy i informacji na temat specyfiki funkcjonowania osób ze spektrum autyzmu w szeroko pojętym społeczeństwie w tym wśród przedsiębiorców, ale też wśród nauczycieli.

Zebrane osoby miały przeświadczenie, że walczą samotnie, że poszukują informacji samotnie, że sprawdzają różne terapie na swoich dzieciach, że działają w próżni. Według nich brakuje grupy, która w imieniu osób z autyzmem i ich rodzin występowałaby do różnych instytucjiz wnioskami o systemowe wsparcie, z propozycjami rozwiązania problemów.

CO NALEŻY ZROBIĆ, ABY BYŁO TAK, JAK POWINNO BYĆ

Najważniejszą sprawa dla rodzin okazała się konieczność zorganizowania grupy wsparcia dla rodzin, gdzie mogliby przede wszystkim wymieniać się doświadczeniami, informacjami,ale również odbywać spotkania ze specjalistami, aby podnosić swoje kompetencje. Większa grupa ludzi o podobnych potrzebach daje poczucie siły, mocy i sprawstwa.

Rodziny wiedzą również, że grupa z osobowością prawną ułatwiłaby im zabieganie w instytucjach o prawa dla ich dzieci. To co najważniejsze i najtrudniejsze, to zmiana postaw wśród społeczeństwa w ogóle do osób niepełnosprawnych. Koniecznym jest podnoszenie wiedzy na temat specyfiki autyzmu wśród społeczeństwa, w tym urzędników i lokalnych przedsiębiorców. Rodzice planują również nawiązać współpracę z Chrzanowska Izbą Gospodarczą oraz z przedsiębiorstwami w Małopolsce, które mają już doświadczenie w organizowaniu miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych.

PODSUMOWANIE

Wydaje się, że każda rodzina z dziećmi niepełnosprawnymi samotnie przeciera szlaki pomocowe, informacyjne błąkając się od instytucji do instytucji. To jest pierwsza bolączka, na którą napotykają. Potrzebują instytucji, która kompleksowo zaopatrzy ich w informacje – gdzie, do kogo, kiedy, jak?

Druga potrzeba zgłaszana wielokrotnie to chęć nawiązania kontaktów z innymi rodzinami o podobnych doświadczeniach, a więc konieczność utworzenia grupy wsparcia z możliwością organizowania spotkań ze specjalistami w celu podnoszenia wiedzy i własnych kompetencji.

Trzeci problem, który łączy się z ogromnym strachem rodziców, to szukanie odpowiedzi na pytanie CO BĘDZIE DALEJ? A dokładnie wtedy, kiedy dzieci kończą edukację (najpóźniej 24 r.ż). Wiele z osób niepełnosprawnych jest chętna do pracy, ma możliwości i umiejętności. Pojawia się ogromny obszar do zagospodarowania dla władz powiatu, dla biznesu, dla szkół branżowych.

Aby móc aktywizować osoby niepełnosprawne konieczny jest efektywny system doradztwa, szkoleń i informacji dla rodzin i samych osób zainteresowanych. Koniecznym jest skoordynowanie działań instytucji oświatowych, pomocowych i lokalnego biznesu. Wsparciem i zaangażowanym partnerem będą same rodziny osób niepełnosprawnych w tym ze spektrum autyzmu, które są chętne do brania udziału w spotkaniach dotyczących możliwości pozyskiwania środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości, czy uzyskaniu informacji o możliwościach aplikowania o pomoc rzeczową, osobową. Badanie potrzeb lokalnego rynku wskazałoby szkołom branżowym trafne dostosowanie kierunków kształcenia, tak aby osoby z niepełnosprawnością - w tym ze spektrum autyzmu - mogły pracować również na otwartym rynku pracy.

Agnieszka Koniuch

ASY NA TRAKTORY